Ο ΗΛΙΟΣ ΣΕ ΕΝΑ ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΟ ΣΩΛΗΝΑ: Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΡΗΣ ΣΥΝΤΗΞΗΣ

Ο ΗΛΙΟΣ ΣΕ ΕΝΑ ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΟ ΣΩΛΗΝΑ: Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΡΗΣ ΣΥΝΤΗΞΗΣ

[Κεφάλαιο 3]

Collins & Pinch

[Απόσπασμα από το βιβλίο των H. Collins & T. Pinch "The Golem: Τί Πρέπει να Γνωρίζει ο Καθένας για την Επιστήμη"]

Oταν δυο χημικοι που εργαζονταν στο πανεπιστημιο της Γιουτα ανακοινωσαν στον παγκοσμιο Τυπο στις 23 Μαρτιου του 1989 οτι ειχαν ανακαλυψει τη συντηξη,την ελεγχομενη δυναμη της υδρογονικης βομβας,σε ενα δοκιμαστικο σωληνα,εθεταν τις βασεις για κατι ισοδυναμο με ενα επιστημονικο κυνηγι χρυσου.Και ο χρυσος αυτός επρόκειτο να βρεθεί παντού-τουλάχιστον σε ενα καλά εξοπλισμένο εργαστηριο.Οι δυο αυτοί επιστήμονες ήταν ο Μαρτιν Φλαϊσμαν και ο Στανλεϊ Πονς.

Η συσκευή ήταν αρκετά απλή .Ένας βραστήρας από βαρύ νερό(νερό σαν το συνηθισμενο,μονο που τα ατομα υδρογονου εχουν αντικατασταθει απο “βαρυ υδρογονο”,αλλιως γνωστο και ως δευτεριο),ενα ηλεκτροδιο απο παλλαδιο(καθοδος) και ενα ηλεκτροδιο απο πλατινα(ανοδος).Μια μικρη ποσοτητα απο “αλατι”,δευτεροξειδιο του λιθιου,προστεθηκε στο βαρυ νερο σαν αγωγος.Αν και αυτες οι ουσιες δεν θεωρουνται καθημερινης χρησεως,ειναι αρκετα οικειες σε καθε συγχρονο επιστημονα.Δεν υπαρχει τιποτα το περιεργο στη συσκευη αυτη.Αν βαλουμε χαμηλη ταση σε αυτο το “στοιχειο” για μερικες εκατονταδες ωρες ,θα προκυψει ο χρυσος και αυτη ειναι η δυναμη της συντηξης.Τα ατομα του βαρεος υδρογονου μετατρεπονται σε ηλιο, ελευθερωνοντας ενεργεια. Αυτός είναι και ο τρόπος που αντλεί τη δύναμη του ο ηλιος. Τα αποκαλυπτικα σημαδια της συντηξης ήταν η θερμοτητα και τα πυρηνικα υποπροϊοντα, οπως τα νετρονια , καθως και ιχνη απο το ατομο του υπερβαρεος υδρογονου , του τριτιου.

Ο Πονς και ο Φλαϊσμαν προσθεσαν και κατι αλλο για να διεγειρουν την περιεργεια γυρω απο την επιτυχια τους. Ανακοινωσαν οτι το πειραμα μπορουσε να επιχειρηθει μονο σε μικρη κλιμακα.Ενα αλλο στοιχειο ειχε νωριτερα εκραγει μυστηριωδως , με αποτελεσμα το παλλαδιο να εξατμιστει και να δημιουργηθει μια μεγαλη τρυπα στο πατωμα του εργαστηριου.Ευτυχως , αυτο συνεβη στη διαρκεια της νυχτας και κανενας δεν τραυματιστηκε.

Το πειραμα εμοιαζε απλο και υπηρχαν αρκετοι επιστημονες προθυμοι να το δοκιμασουν.Πολλοι το εκαναν.Ηταν υπεροχο να εχεις ενα ευκολο εργαστηριακο πειραμα για τη συντηξη προς δοκιμη υστερα από δεκαετιες αποτυχημενων προσπαθειων για τον ελεγχο της θερμης συντηξης.Αυτη η προσπαθεια απαιτουσε μηχανηματα πολλων δις. Δολλαριων και η καθε επιτυχια τους εμοιαζε να ξεπερνιεται απο μια αναπαντεχη αποτυχια.Η “Ψυχρη Συντηξη” εμοιαζε να παρεχει , οπως ειπε ο Μαρτιν Φλαϊσμαν κατα τη διαρκεια της περιφημης συνεντευξης τυπου της Γιουτα , “μια αλλη διοδο” , αυτην της μικρης επιστημης.

Οι επιστημονες σε ολο τον κοσμο αρχισαν αμεσως να ψαχνουν πληροφοριες γυρω απο το πειραμα.Λεπτομερειες ηταν δυσκολο να ανακαλυφθουν.Φαξ , δικτυα ηλεκτρονικων ταχυδρομειων , εφημεριδες και τηλεοραση , ολα επαιξαν καποιο ρολο.Καποιοι επιστημονες δεν περιμεναν για λεπτομερειες. Την ιδια εκεινη νυχτα , καποιοι τολμηροι φοιτητες στο ΜΙΤ αρχισαν τις πρωτες αποπειρες επανακατασκευης ,

Βασισμενοι σε ενα τηλεοπτικο προγραμμα , οπου η συσκευη ειχε επιδειχθει προσφατα.Τετοια πειραματα , ομως , ειχαν μικρη πιθανοτητα επιτυχιας , επειδη οι ακριβεις συνθηκες των Πονς και Φλαϊσμαν δεν ηταν ακομα γνωστες.Τα πειραματα της ψυχρης συντηξης επροκειτο να υποφερουν εξαιτιας της απλης τους συσκευης , στην αρχη τουλαχιστον και μεχρι οι επιστημονες να αντιληφθουν ποσο πολυπλοκο θα μπορουσε να ειναι ενα ηλεκτρολυτικο στοιχειο παλλαδιου και δευτεριου.Μεσα σε μια εβδομαδα , κυκλοφορησε ενα φωτοαντιγραφο που εδειχνε τις τεχνικες λεπτομερειες του πειραματος.Νεες προσπαθειες ξεκινησαν και με περισσοτερη μανια.Αγοραστηκαν σπανια εφοδια παλλαδιου και ειδη εξοπλισμου απο παντου.Πολλοι ξενυχτουσαν πανω απο τα ηλεκτρολυτικα στοιχεια τους.Η επιστημη δεν ειχε ξαναδει ποτε κατι τετοιο , ουτε και ο παγκοσμιος Τυπος που μετεδιδε συνεχως νεες πληροφοριες και στοιχεια για την προοδο των πειραματων.Ηταν κατι σαν “επιστημη μεσω του Τυπου”, καθως ολοι οι επιστημονες ανακοινωναν ο καθενας με τη σειρα του τις τελευταιες ανακαλυψεις και προβλεψεις τους στα Μαζικα Μεσα Ενημερωσης.

Για καποιο διαστημα , η ψυχρη συντηξη εμοιαζε να ειναι αληθινη.Ολως περιεργως , στη βδομαδα που ακολουθησε μετα την πρωτη ανακοινωση , ανακαλυφθηκε οτι δεν υπηρχε μονο ενα γκρουπ στη Γιουτα που ασχολειτο με την ψυχρη συντηξη , αλλα δυο.Το δευτερο ανεξαρτητο γκρουπ βρισκοταν κοντα στο Πανεπιστημιο του Μπριγκαμ και αυτο , επισης , ειχε παρει καποια θετικα αποτελεσματα τα τρια προηγουμενα χρονια.Εχοντας ως επικεφαλης τον φυσικο Στιβεν Τζοουνς , δεν ειχε ανακαλυψει την εκλυση θερμοτητας , αλλα ειχε εντοπισει νετρονια στο στοιχειο της ψυχρης συντηξης (αν και σε πολυ χαμηλοτερο βαθμο απο οτι ισχυριζονταν οι Πονς και Φλαϊσμαν).Και οι δυο ερευνητικες ομαδες δημοσιευσαν τα αποτελεσματα των ερευνων τους στο εγκριτο επιστημονικο περιοδικο Nature.

Το Πανεπιστημιο Τεξας Α&Μ ανακοινωσε γρηγορα στα αδημονουντα Μ.Μ.Ε. οτι και αυτοι ειχαν παρατηρησει εκλυση θερμοτητας απο ενα στοιχειο ψυχρης συντηξης , υστερα δε ηρθε και μια ανακοινωση απο το Τζορτζια Τεκ οτι ειχαν παρατηρησει νετρονια.Θετικα αποτελεσματα προεκυψαν απο την Ουγγαρια και απο την Ανατολικη Ευρωπη.Φημες για θετικα αποτελεσματα ακολουθησαν απο ολο τον επιστημονικο κοσμο.Οι Γιαπωνεζοι εθεωρειτο οτι ειχαν και αυτοι ξεκινησει το δικο τους ερευνητικο προγραμμα.

Οι πατεντες ειχαν καταχωρηθει για τους Πονς και Φλαϊσμαν απο το Πανεπιστημιο της Γιουτα.Στην πραγματικοτητα , καποιος απο τους λογους για την ανακοινωση στον Τυπο πριν τη δημοσιευση των αποτελεσματων σε μια επιστημονικη εφημεριδα ηταν το ενδιαφερον του Πανεπιστημιου της Γιουτα να εξασφαλισει προτεραιοτητα εναντι της ομαδας του Πανεπιστημιου του Μπριγκαμ.Η Γιουτα εμοιαζε αποφασισμενη να γινει η “Πολιτεια του Χρυσου Κυνηγιου” , με το Νομοθετικο Σωμα της Πολιτειας να συνεδριαζει και να αποφασιζει για την ενισχυση της προσπαθειας της ψυχρης συντηξης με το ποσο των 5 εκατομμυριων δολλαριων.Απο το Κονγκρεσο ζητηθηκε ενα προσθετο ποσο της ταξεως των 25 εκατομμυριων δολλαριων , ενω ακομα και ο Προεδρος Μπους ζητησε να ειναι ενημερος για τις εξελιξεις.

Επειτα , ομως , καποιες αμφιβολιες αρχισαν να βγαινουν στην επιφανεια.Ανακαλυφθηκε οτι το Τζορτζια Τεκ ειχε κανει ενα λαθος:ο ανιχνευτης νετρονιων που ειχαν αποδειχτηκε ευαισθητος στη θερμοτητα.

Οι μετρησεις για την εκλυση της θερμοτητας απο το Α&Μ του Τεξας ερμηνευτηκαν απο μια ακαταλληλη συσκευη , ευαισθητη στη θερμοκρασια της Γης.Ομαδες απο το ΜΙΤ και απο εθνικα εργαστηρια , οπως το Lawrence Livermore και το Oak Ridge δεν ειχαν δει ακομα τιποτα.Η εκθεση των Πονς και Φλαϊσμαν αποσυρθηκε μυστηριωδως απο το Nature και το Κονγκρεσο αποφασισε να αποσυρει τη χρηματοδοτηση των 25 εκ. δολλαριων.

Οταν το American Physical Society συνεδριασε εκεινο το Μαϊο στη Βαλτιμορη , με το συνολο των πανταχου-παροντων Μ.Μ.Ε.να παρακολουθουν τη διαδικασια , η κριτικη εφτασε στο αποκορυφωμα της.Μια ομαδα απο το ΜΙΤ υποστηριξε οτι οι Πονς-Φλαϊσμαν ειχαν παρερμηνευσει τα στοιχεια τους για τα νετρονια , ενω ενα γκρουπ απο το California Institute of Technology ανεφερε λεπτομερειακα καποιες αποπειρες επανακατασκευης , ολες αρνητικες , σπερνοντας ετσι την αμφιβολια για την ορθοτητα των μετρησεων της Γιουτα , σχετικα με την εκλυση θερμοτητας .Τελικα , ενας θεωρητικος του Cal Tech ισχυριστηκε οτι η ψυχρη συντηξη ηταν θεωρητικα αδυνατη και κατηγορησε τους Πονς και Φλαϊσμαν για εξαπατηση και ανικανοτητα.Οι δυο τους δεν ηταν εκει για να υπερασπιστουν τους εαυτους τους , ηταν ομως ο Στιβεν Τζοουνς απο το αλλο γκρουπ της Γιουτα.Δυστυχως , ακομα κι αυτος αποστασιοποιηθηκε απο τη δουλεια των δυο προηγουμενων , ισχυριζομενος οτι ειχε κι αυτος πολλες αμφιβολιες για τις μετρησεις της εκλυσης θερμοτητας.

Για τους περισσοτερους απο τους φυσικους που ειχαν συγκεντρωθει και οι οποιοι ηταν ηδη σκεπτικοι για το αν οι χημικοι μπορουσαν να προσπερασουν τις αγαπημενες τους υποθεσεις για την ψυχρη συντηξη , αυτο ηταν αρκετο.Ο χρυσος μετατραπηκε σε κατι ανοητο και βλακωδες , τουλαχιστον καπως ετσι παει η ιστορια.Οπως θα δουμε , υπαρχουν πολλα ακομα που θα μπορουσε να πει κανεις…παρα πολλα .

Η ΜΙΚΡΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΣΥΝΤΗΞΗ

Θα μπορουσε κανεις να αντιληφθει την ανοδο και την παρακμη της ψυχρης συντηξης απο την τιμη του παλλαδιου.Στις 23 Μαρτιου του 1989 , λιγο πριν την ανακοινωση της ανακαλυψης , η τιμη ηταν 145.60 δολ. η ουγγια.Μεχρι το Μαϊο του 1989 , με τη φρενιτιδα για την ψυχρη συντηξη να εχει φτασει στο αποκορυφωμα της , η τιμη ειχε ανελθει στα 170.00 δολ. η ουγγια.Οι τιμες επεσαν κατακορυφα μετα τη συνε-

Λευση της Βαλτιμορης , με αποτελεσμα η σημερινη τιμη (Οκτωβρης 1992) να εχει πεσει στα 95.00 δολ. η ουγγια.

Το παλλαδιο ειναι αυτο , ή μαλλον μια ιδιοτητα του , που εδωσε την ωθηση για την αναζητηση του φαινομενου της ψυχρης συντηξης .Ειναι γνωστο οτι το παλλαδιο εχει μια εκπληκτικη ικανοτητα να απορροφα τεραστιες ποσοτητες υδρογονου.Αν ενα στοιχειο παλλαδιου εχει απορροφησει ολο το υδρογονο που μπορει , η εσωτερικη του πιεση αυξανει τρομακτικα.Ισως , σε τοσο υψηλες πιεσεις , το συνηθισμενο φραγμα της θετικης φορτισης (γνωστο και σαν φραγμα Κουλομπ) που εμποδιζει τον πυρηνα να εκραγει θα μπορουσε να ξεπεραστει.Ηταν μια τολμηρη υποθεση , αλλα οι επιστημονες πριν απο τους Πονς και Φλαϊσμαν ειχαν οντως προσπαθησει να παραγουν συντηξη μεταξυ ατομων υδρογονου με αυτον τον τροπο.

Στη δεκαετια του 1920 , λιγο μετα την ανακαλυψη της ατομικης δομης της υλης , δυο Γερμανοι χημικοι που εργαζονταν στο Πανεπιστημιο του Βερολινου επιχειρησαν να παραγουν συντηξη του υδρογονου , χρησιμοποιωντας παλλαδιο.Ο Φριτζ Πανεθ και ο Κουρτ Πετερς δεν ενδιαφερονταν για τη συντηξη σαν πηγη ενεργειας , αλλα για το προϊον , το ηλιο , που εχρησιμοποιειτο στα αεροσκαφη.Νεοι τροποι για την παρασκευη ηλιου αναζητηθηκαν επειγοντως απο τη γερμανικη βιομηχανια , επειδη οι Η.Π.Α. , ο κυριος τροφοδοτης , αρνηθηκε να πουλησει ηλιο στη Γερμανια υστερα απο τον Πρωτο Παγκοσμιο Πολεμο.Οι Πανεθ και Πετερς γνωριζαν για την ελξη παλλαδιου και υδρογονου και ετσι εφτιαξαν ενα πειραμα , στο οποιο διαπερασαν πυροκοκκινο παλλαδιο με υδρογονο.Προσπαθησαν να επιβεβαιωσουν την παρουσια μικρων ποσοτητων ηλιου.Δυστυχως , ανακαλυψαν αργοτερα οτι η πιθανη πηγη του ηλιου ηταν το αεριο που ειχε ηδη προσκολληθει στα γυαλινα τοιχωματα της συσκευης τους.Η δουλεια τους , παντως απασχολησε εναν αλλο επιστημονα και εφευρετη , τον Τζον Ταντμπεργκ , εναν Σουηδο που εργαζοταν στο Electrolux Corporation Laboratory στη Στοκχολμη.

Ο Ταντμπεργκ ειχε παρομοιες ιδεες με τους Πονς και Φλαϊσμαν 60 χρονια αργοτερα , ή τουλαχιστον ετσι φαινεται εκ των υστερων.Το 1927 ειχε προτεινει την πατεντα για μια συσκευη που κατασκευαζε ηλιο απο την ηλεκτρολυση του νερου με μια καθοδο παλλαδιου.Το υδρογονο που παρασκευαζοταν στην καθοδο αναμειγνυοταν με το παλλαδιο και , εξαιτιας των υψηλων πιεσεων που προκαλουνταν απο την απορροφηση , δημιουργειτο συντηξη και παραγωγη ηλιου.Τουλαχιστον αυτος ηταν ο ισχυρισμος.Η μονη ουσιωδης διαφορα αναμεσα στη συσκευη του Ταντμπεργκ και στην μετεπειτα κατασκευη των Πονς και Φλαϊσμαν ηταν η χρησιμοποιηση του νερου σαν ηλεκτρολυτη.Η πατεντα του Ταντμπεργκ απορριφθηκε επειδη η περιγραφη της ηταν προχειρη και ατελης.Παντως , μετα την ανακαλυψη του δευτεριου , το 1930 , ο Ταντμπεργκ εντεινε τις προσπαθειες του επιχειρωντας να δημιουργησει συντηξη σε ενα συρμα απο παλλαδιο που ειχε ποτιστει με δευτεριο απο ηλεκτρολυση.Απ’οτι φαινεται , καταφερε λιγα πραγματα , τουλαχιστον σε ο,τι αφορα την παρασκευη του ηλιου.

Οι Πονς και Φλαϊσμαν δεν ηταν ενημεροι για τις προηγουμενες εργασιες , οταν ξεκινησαν τα πειραματα τους το 1984.Ο Μαρτιν Φλαϊσμαν ειναι ενας απο τους πλεον διακεκριμενους ηλεκτροχημικους της Βρετανιας.Ο Στανλεϊ Πονς , Αμερικανος , επισκεφθηκε το Πανεπιστημιο του Σαουθαμπτον ως φοιτητης το 1975 και εκει συναντηθηκαν.Ο Φλαϊσμαν , που ηταν καθηγητης της ηλεκτροχημικης στο Σαουθαμπτον , ειχε τη φημη του επιστημονα που του αρεσε να αναλαμβανει μεγαλα επιστημονικα ρισκα , υιοθετωντας τολμηρες και καινοτομες ιδεες και πρακτικες.Με τετοια δουλεια ειχε χτισει την καριερα του και καποια απο τα ρισκα του τον ειχαν δικαιωσει.Ειχε κανει μια σειρα απο σημαντικες ανακαλυψεις και του αναγνωριστηκε με την εκλογη του σαν Μελος του Royal Society το 1986.

Ο λογος που ο Φλαϊσμαν βρισκοταν στη Γιουτα το 1989 ειχε να κανει με τη Βρετανιδα πρωθυπουργο , Μαργκαρετ Θατσερ.Οι περικοπες της Θατσερ στη χρηματοδοτηση των Βρετανικων Πανεπιστημιων το 1983, αναγκασαν τον Φλαϊσμαν να συνταξιοδοτηθει προωρα απο το Πανεπιστημιο του Σαϊθαμπτον (διατηρησε μια μη-αμειβομενη θεση).Εγινε ενας ανεξαρτητος ερευνητης που συνεργαστηκε με τον Πονς, ο οποιος ηταν απο τη μερια του ενας παραγωγικος επιστημονας και μελος του Τμηματος Χημειας του Πανεπιστημιου της Γιουτα.Ο Πονς ηταν 46 ετων και ο Φλαϊσμαν 62, οταν ανακοινωθηκε η ανακαλυψη τους .Και ο Πονς ειχε τη φημη του επιτυχημενου και ριψοκινδυνου επιστημονα .Και οι δυο τους γνωριζαν οτι η ψυχρη συντηξη ηταν μια τολμηρη εικασια .Αρχικα, χρηματοδοτησαν οι ιδιοι τα πειραματα τους με 100.000 δολ. , περιμενοντας να δουν-το πολυ- λιγα ιχνη απο τριτιο και ισως μερικα νετρονια .Τα επιπεδα της εκλυσης Θερμοτητας που ανακαλυψαν ηταν μια πολυ μεγαλη εκπληξη.

Η ΑΝΑΜΙΞΗ ΤΟΥ ΤΖΟΟΥΝΣ

Η ανακοινωση της 23 Ματριου 1989 δεν μπορει να κατανοηθει πληρως, χωρις να γινει αναφορα στις εργασιες του αλλου γκρουπ της Γιουτα που ειχε επικεφαλης τον Στηβεν Τζοουνς στο Πανεπιστημιο του Μπριγκαμ.Ενω η επιστημονικη κοινοτητα δεν γνωριζε τη δουλεια των Πονς και Φλαϊσμαν στην ψυχρη συντηξη, παρακολουθουσε την προοδο των εργασιων του Τζοουνς για αρκετα χρονια.Το 1982, ο Τζοουνς και οι συναδελφοι του ειχαν κανει μια μεγαλη πειραματικη προσπαθεια για να ανακαλυψουν ενδεχομενη συντηξη που προκαλουσαν ατομικα μορια που παραγονταν στο μοριακο επιταχυντη του Λος Αλαμος.Ειχαν ανακαλυψει πολυ περισσοτερα στοιχεια για τετοιες συντηξεις απο οτι θα περιμεναν, με βαση τη θεωρια τους, οχι αρκετα ομως για να φτιαξουν μια πηγη βιωσιμης ενεργειας .Οπως και η ερευνα για τη θερμη συντηξη , η μοριακη συντηξη ηταν ενα αποτυχημενο βημα μακρια απο την υπερβολικη παραγωγη ενεργειας που χρειαζοταν για εμπορικη εκμεταλλευση.

Ο Τζοουνς σκεφτοταν οτι οι πολυ υψηλες πιεσεις θα μπορουσαν να οδηγησουν τα ισοτοπα του υδρογονου σε συντηξη .Το σημειο κλειδι σε αυτη τη σκεψη ηρθε το 1985,οταν ο γεωφυσικος του Μπριγκαμ, Πωλ Παλμερ, εστιασε την προσοχη του στην ανωμαλια της εκλυσης βαρεος ηλιου (ηλιο-3) που βρισκοταν κοντα στα ηφαιστια.Οι Παλμερ και Τζοουνς σκεφτηκαν οτι αυτο μποτουσε να εξηγηθει απο το δευτεριο που βρισκοταν στο συνηθισμενο νερο και το οποιο ειχε γεωλογικα υποστει ψυχρη συντηξη στο εσωτερικο της γης.

Η ομαδα του Μπριγκαμ υποστηριξε την ιδεα , επιχειρωντας να αναπαραγει τις γεωλογικες διαδικασιες στο εργαστηριο .Εψαχναν για ενα μεταλλο ιχνη του οποιου θα μπορουσαν να χρησιμευσουν ως καταλυτης για τη συντηξη.Εφτιαξαν ενα ηλεκτρολυτικο στοιχειο,παρομοιο με αυτο του Ταντμπεργκ, και δοκιμασαν διαφορα υλικα για τα ηλεκτροδια.Και αυτοι ομως καταλαβαν γρηγορα οτι το παλλαδιο , με την ικανοτητα του να απορροφα υδρογονο, ηταν το πιο πιθανο στοιχειο για υποψηφιο.Το γκρουπ εφτιαξε εναν χαμηλου επιπεδου ανιχνευτη νετρονιων για να καταγραψουν οποιαδηποτε συντηξη θα συνεβαινε.Το 1986, αρχισαν να παρατηρουν ενα ποσοστο νετρονιων λιγο μεγαλυτερο απο τα προηγουμενα και, μεχρι το 1988 , χρησιμοποιωντας εναν βελτιωμενο ανιχνευτη, ενοιωθαν σιγουροι πως ειχαν βρει αρκετα στοιχεια για την παραγωγη του νετρονιου .

Ο Τζοουνς ειχε κανει την ερευνα του, χωρις να γνωριζει τις παρομοιες προσπαθειες που γινονταν στο γειτονικο Πανεπιστημιο της Γιουτα .Για τα πειραματα των Πονς και Φλαϊσμαν πρωτοακουσε το Σεπτεμβρη του 1988 , οταν του στειλανε την ερευνητικη τους προταση για να ελεγχθει απο το Υπουργειο Ενεργειας(οι Πονς και Φλαϊσμαν ειχαν τελικα αποφασισει οτι η εργασια τους αξιζε χρηματοδοτησης απο δημοσιες πηγες).

Ηταν ατυχο και για τις δυο ομαδες οτι δυο τοσο παρομοιες εργασιες γινονταν τοσο κοντα η μια με την αλλη.Λαμβανοντας υπ’οψιν τα προφανη εμπορικα οφελη που θα προεκυπταν απο την ψυχρη συντηξη και την αναγκη για την προστασια της πατεντας, ηατν αναποφευκτο να αναπτυχθει ανταγωνισμος και καχυποψια αναμεσα τους .Το τι τελικα συμφωνησαν,οσον αφορα την κοινη δημοσιευση των αποτελεσματων τους , ειναι ακομα θεμα προς συζητηση.

Φαινεται οτι ,στις αρχες του 1989, οι Πονς και Φλαϊσμαν ηλπιζαν πως ο Τζοουνς θα ανεβαλλε τη δημοσιευση των αποτελεσματων του για καποια περιοδο (μεχρι 18 μηνες) για να τους δωσει χρονο να βελτιωσουν τις μετρησεις τους.Ηταν απο οτι φαινεται σιγουροι πως ειχαν παρατηρησει εκλυση θερμοτητας , χωρις ομως να εχουν σιγουρα στοιχεια για την πυρηνικη της προελευση.Καποιες προχειρες μετρησεις εδειξαν οτι εξαγονται νετρονια , επιθυμουσαν ομως και πιο ακριβη αποτελεσματα.Ο Φλαϊσμαν προσπαθησε να εξασφαλισει ενα στοιχειο ψυχρης συντηξης για το εργαστηριο του Χαργουελ στην Αγγλια , οπου ηταν συμβουλος και που θα ειχε στη διαθεση του εξαιρετικα ευαισθητους ανιχνευτες νετρονιου .Δυστυχως, υπηρχε κινδυνος διαρροης ραδιενεργειας και το στοιχειο δεν μπορουσε να μεταφερθει εκτος συνορων.Σε αυτη την περιπτωση οι Πονς και Φλαϊσμαν ισχυριζονταν οτι μπορουσαν εμμεσως να ανιχνευσουν νετρονια, παρατηρωντας τις αλληλεπιδρασεις σε μια ασπιδα νερου γυρω απο το κυτταρο.Ηταν εκεινες οι βιαστικες μετρησεις που αργοτερα αμφισβητηθηκαν απο την ομαδα του ΜΙΤ, αποδειχθηκαν δε η αχιλλειος πτερνα για τη Γιουτα.

Οι Πονς και Φλαϊσμαν ενοιωθαν μεγαλη πιεση απο την επικειμενη ανακοινωση του Τζοουνς.Αν και ο Τζοουνς ανεβαλλε ενα σεμιναριο το Μαρτη , σχεεδιαζε να ανακοινωσει τα αποτελεσματα του στη συναντηση της Ενωσης Αμερικανων Φυσικων , στη 1 Μαϊου.Ο Πονς και ο Φλαϊσμαν για να μη χασουν την προτεραιοτητα τους ηρθαν σε συμφωνια με τον Τζοουνς, ωστε να αποστειλουν ξεχωριστα τις εργασιες τους στο Nature στις 24 Μαρτιου .

Το Μαρτιο παντως η επικοινωνια αναμεσα στα δυο γκρουπ διεκοπη.Αν και ο Τζοουνς επροκειτο να μιλησει το Μαϊο, η θεωρια του εγινε νωριτερα γνωστη στο κοινο.Οι Πονς και Φλαϊσμαν εξελαβαν αυτο το γεγονος ως την αδεια για να δημοσιευθουν και τα δικα τους αποτελεσματα.Επισης η ομαδα απο το Πανεπιστημιο της Γιουτα ανησυχουσε μηπως ο Τζοουνς εκλεβε τις ιδεες τους στην εκλυση θερμοτητας, αφου ειχε προσβαση στην εργασια τους μεσω του ερευνητικου τμηματος του Υπουργειου Ενεργειας.Ενας επιπλεον παραγοντας ηταν η παρακληση προς τον Πονς ,το Μαρτιο, απο τον εκδοτη του Journal of Electroanalytical Chemistry,για ενα αντιγραφο της τελευταιας του εργασιας.Ο Πονς εγραψε ταχιστα μια περιληψη των πειραματων της ψυχρης συντηξης , την οποια εστειλε στο εντυπο , και ηταν αυτο το φυλλο (Απριλιος του 1989) που κυκλοφορησε ευρεως και εδωσε τις πρωτες τεχνικες λεπτομερειες των πειραματων.

Καθως μεγαλωνε η πιεση απο τη διοικηση της Γιουτα , οι Πονς και Φλαϊσμαν αποφασισαν να παραχηωρησουν συνεντευξη Τυπου στις 23 Μαρτιου, μια μερα ακριβως πριν την προσχεδιασμενη κοινη δημοσιευση στο Nature .Μια διαρροη απο τον Φλαϊσμαν σε ενα Βρετανο δημοσιογραφο σημανε την πρωτη αναφορα για την ανακαλυψη, η οποια εμφανισθηκε στους Βρετανικους Financial Times το πρωινο της 23 Μαρτιου και ετσι ο παγκοσμιος Τυπος ετοιμαστηκε να επιτεθει στη Γιουτα .Στη συνεντευξη Τυπου,καμια αναφορα δεν εγινε στην αλλη ομαδα της Γιουτα.

Ο Τζοουνς ειχε εξοργιστει και απο τη συνεντευξη Τυπου της Γιουτα και απο την αποκαλυψη οτι η μια προταση ειχε ηδη κατατεθει,με αποτελεσμα να θεωρησει οτι η συμφωνια ειχε “σπασει”και αμεσως να καταθεσει και τη δικη του προταση στο Nature.Η ελλειψη επικοινωνιας που ειχε ανακυψει μεταξυ των δυο γκρουπ της Γιουτα φανηκε καθαρα , οταν η μοναχικη φιγουρα του Μαρβιν Χοκινς (πτυχιουχου φοιτητη που δουλευε με τους Πονς και Φλαϊσμαν) περιμενε στο αεροδρομιο του Σολτ Λεϊκ Σιτυ , στην κανονισμενη ωρα της 24 Μαρτιου , να εμφανιστει καποιος απο την ομαδα του Τζοουνς.Κανεις ομως δεν ηρθε και ετσι η εργασια των Πονς και Φλαϊσμαν εσταλη μονη της.

Η ΔΙΕΝΕΞΗ

Τα αποτελεσματα των Πονς και Φλαϊσμαν ηταν αυτα που προκαλεσαν τη διαμαχη για την ψυχρη συντηξη.Τα επιπεδα των νετρονιων που ανιχνευτηκαν απο τον Τζοουνς ηταν μικροτερου μεγεθους , αυτος δε ποτε δεν ειχε ισχυριστει οτι ειχε παρατηρησει εκλυση θερμοτητας.Τα αποτελεσματα του , επισης , δεν εθεταν την ιδια θεωρητικη προκληση και , επιπλεον , σε αντιθεση με τους Πονς και Φλαϊσμαν , ο Τζοουνς προσπαθησε να μειωσει την εμπορικη αξια των αποτελεσματων τους.

Η επιζημια επιδραση στην αξιοπιστια των ανακαλυψεων των επιστημονων , οταν αυτοι εμπλεκονται σε μια επιστημονικη διενεξη χωρις τη θεληση τους , αποκαλυπτεται ξεκαθαρα απο την υποδοχη που ειχαν τα αποτελεσματα του Τζοουνς.Λιγοι θα αμφεβαλλαν –με δεδομενη τη φημη που ειχε στο χωρο , τις ελαχιστες θεωρητικες συνεπειες των αποτελεσματων του και τον μετριοπαθη τροπο που επελεξε να τα παρουσιασει-οτι , αν δεν ηταν οι Πονς και Φλαϊσμαν , ο Στιβ Τζοουνς θα ειχε παρουσιασει ενα ενδιαφερον γεγονος για το φυσικο κησεων νετρονιων που εκανε αμφισβητηθηκε , ενω υπαρχει διαφωνια σχετικα με το αν οντως εχει παρατηρησει συντηξη.

Οι Πονς και Φλαϊσμαν , σε αντιθεση με τον Τζοουνς , δεν ειχαν καποια ιδιαιτερη φημη στον τομεα της ερευνας για τη συντηξη.Αλλωστε , ηταν χημικοι και οχι φυσικοι.Επιπλεον , υποστηριζαν κατι που οι περισσοτεροι φυσικοι θεωρουσαν αδυνατο.Οχι μονο φαινοταν εξαιρετικα απιθανο να συμβαινει συντηξη , αλλα , ακομα κι αν υπηρχε εκλυση θερμοτητας λογω συντηξης , τα επιπεδα των νετρονιων που παραγονταν θα ηταν αρκετα για να σκοτωσουν οχι μονο τους Πονς και Φλαϊσμαν μα και οποιον βρισκοταν κοντα σε καποιο απο τα “στοιχεια” τους.Επομενως , συντηξη δεν μπορουσε να συμβαινει ή ολοι τους θα ηταν νεκροι.Αυτο θα μπορουσε καποιος να το αναφερει σαν “ατρανταχτο” επιχειρημα!

Δεν υπαρχει αμφιβολια οτι οταν οι ερευνητες συντηξης ακουσαν τα νεα στις 23 Μαρτιου τα αντιμετωπισαν με σκεπτικισμο.Η αντιδραση τους ηταν οι εξης: “Εστω οτι σχεδιαζατε αεροπλανα και ξαφνικα μαθαινατε στα νεα του CBS οτι καποιος ειχε εφευρει μια μηχανη εναντια στη βαρυτητα”. Καποιος αλλος παρατηρησε : “Ειμαι προθυμος να φανω ανοιχτομυαλος , αλλα ειναι οντως αδιανοητο να ισχυει κατι απο ολα αυτα”.

Μερος της αμφισβητησης προηλθε απο το γεγονος οτι οι ερευνητες συντηξης ειχαν ακουσει πολλες φορες για πομπωδεις ανακαλυψεις , που αποδεικνυοταν στην πορεια αναληθεις.Ειχαν συμβει πολλα γεγονοτα σε αυτον τον τομεα και ετσι οι επιστημονες ηταν επιφυλακτικοι στις υπερβολικες ανακοινωσεις.Για αυτους , η λυση του παγκοσμιου ενεργειακου προβληματος , μεσω μιας ανακαλυψης στη συντηξη , ειχε τοση πιθανοτητα να βγει αληθινη οσο και οι αιωνιες αποψεις οτι ξεπεραστηκε η θεωρια σχετικοτητας του Αϊνσταϊν.

Αν και οι ερευνητες συντηξης , συνηθισμενοι σε εντυπωσιακους ισχυρισμους και εχοντας τα δικα τους ερευνητικα προγραμματα αξιας δις. δολλαριων να προστατεψουν , ηταν δυσπιστοι , αλλοι επιστημονες ηταν πιο προθυμοι να παρουν αυτη τη δουλεια στα σοβαρα.Οι Πονς και Φλαϊσμαν τα πηγαν καλυτερα με τους συναδελφους τους της χημειας , οπου στο κατω κατω ηταν αναγνωρισμενοι ειδικοι.Ο Πονς , αρχικα , παρουσιασε τα ευρηματα του σε μια συναντηση της Αμερικανικης Χημικης Κοινοτητας , οπου και ετυχε ενθουσιωδους υποδοχης.Για τους περισσοτερους , οι προκαταληψεις της επιστημονικης κοινοτητας δεν ειχαν τοση σημασια οσο ειχε το γεγονος πως το πειραμα φαινοταν ευκολο στην εκτελεση του.Αν υπηρχε κατι , σκεφτηκαν οι περισσοτεροι επιστημονες , τοτε ολα θα επρεπε να ξεκαθαρισουν.Οι Πονς και Φλαϊσμαν ειχαν δυο ειδη στοιχειων για να υποστηριξουν τους ισχυρισμους τους : την εκλυση θερμοτητας και τα πυρηνικα προιοντα.Αυτα επρεπε να δοκιμαστουν.

ΕΚΛΥΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ

Τα πειραματα για την εκλυση θερμοτητας δεν ηταν τιποτα παραπανω απο ενα απλο προβλημα φυσικης του γυμνασιου.Γινοταν μια προσεκτικη καταγραφη της ενεργειας στο εσωτερικο και στο εξωτερικο του στοιχειου , η οποια περιελαμβανε ολες τις χημικες αντιδρασεις που μπορουσαν να μετατρεψουν χημικη ενεργεια σε θερμοτητα.Αυτη η καταγραφη απαιτει καποιο χρονικο διαστημα επειδη , σε καθε χρονικη στιγμη , η ενεργεια θα μπορουσε να εγκλωβιστει στο στοιχειο (μετατρεποντας το σε μια “τραπεζα θερμοτητας” , θα ελεγε κανεις).Το να μετρησει κανεις την παραγωγη ενεργειας με βαση την αυξηση της θερμοκρασιας ειναι μια σωστη διαδικασια , αφου ομως εχει χρησιμοποιηθει γυρω απο το στοιχειο μια θερμαντικη συσκευη γνωστης ενεργειας.Το πειραμα , στην πραξη , πηρε καποιο χρονο για να εκτελεστει , επειδη τα ηλεκτροδια του παλλαδιου επρεπε να φορτιστουν πληρως με δευτεριο (π.χ. για ηλεκτροδια διαμετρου 8 χιλιοστων χρειαζονταν αρκετοι μηνες ).

Η εκλυση θερμοτητας ηταν διαφορετικη σε καθε στοιχειο , ενω υπηρχαν και στοιχεια που δεν ειχαν καθολου.Καποιες φορες η ενεργεια ερχοταν κατα κυματα , ενω –σε μια περιπτωση-η εξερχομενη ενεργεια που καταγραφηκε ηταν τεσσερις φορες περισσοτερη απο την εισερχομενη.Συνηθως παντως , η εκλυση θερμοτητας ηταν μεταξυ 10% και 25%.

Παρα την αστατη φυση του φαινομενου , οι Πονς και Φλαϊσμαν ηταν πεπεισμενοι πως η εκλυση θερμοτητας δεν μπορουσε να εξηγηθει απο οποιαδηποτε γνωστη χημικη διαδικασια ή αντιδραση.

ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ

Η πιο σιγουρη αποδειξη για τη συντηξη θα ηταν η παραγωγη νετρονιων που θα σχετιζοταν με την εκλυση θερμοτητας .Οι πρωτες μετρησεις νετρονιων που επιχειρηθηκαν απο τους Πονς και Φλαϊσμαν ηταν μαλλον … χοντροκομμενες .Η αποδοση απο ενα στοιχειο συγκριθηκε με τη μετρηση που λαμβανοταν οταν υπηρχε μια αποσταση 50 μετρων απο το στοιχειο και η πρωτη ηταν τρεις φορες μεγαλυτερη απο τη δευτερη.Αυτο το αποτελεσμα μπορει να σημαινε καποια πραγματα , απο τη στιγμη ομως που ουτε η ενεργεια των νετρονιων ηταν γνωστη ουτε η αποσταση απο το στοιχειο ηταν κοντινη δεν μπορουσε να εξαχθει κανενα συμπερασμα.Μια πιο ικανοποιητικη μεθοδος ηταν να μετρησουν τις εκρηξεις των ακτινων Γαμα που συνεβαιναν , οταν τα νετρονια εγκλωβιζονταν απο τα πρωτονια στο νερο γυρω απο το στοιχειο.Αυτες οι μετρησεις εγιναν μεσα σε δυο ημερες απο τον Μπομπ Χοφμαν , εναν ραδιολογο της Γιουτα.Οι αριθμοι των νετρονιων που ανιχνευτηκαν ηταν απειρως λιγοτεροι απο οτι θα περιμεναμε , αν ολη η θερμοτητα παραγοταν απο τη συντηξη του δευτεριου.

Ενα αλλο αποδεικτικο στοιχειο οτι ειχε συμβει συντηξη θα ηταν η παρουσια των προϊοντων της , οπως το τριτιο.Οι Πονς και Φλαϊσμαν βρηκαν ιχνη τριτιου στην καθοδο του παλλαδιου στο ενα στοιχειο.Η δυσκολια με αυτο το ευρημα –προβλημα που συνοδευε ολους τους ισχυρισμους τους- ηταν οτι το τριτιο ειναι γνωστο συστατικο του βαρεος υδατος.

ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗΣ

Οπως αναφερθηκε ηδη , μετα την ανακοινωση της 23 Μαρτιου , οι προσπαθειες που ακολουθησαν για να επαναληφθουν τα πειραματα ηταν αμεσες και μανιασμενες.Παρ’οτι ετυχαν μεγαλης προσοχης απο τα Μ.Μ.Ε. , αυτα τα πρωτα αποτελεσματα (θετικα ή αρνητικα) δεν μετρησαν και πολυ.Η αμηχανια που προκληθηκε απο τις βιαστικες ανακοινωσεις του Τζορτζια Τεκ και του Τεξας Α&Μ κοστισε και στους επιστημονες που επιχειρησαν υπευθυνα να επαναλαβουν το πειραμα και οι οποιοι αντιμετωπισαν μια μεγαλη μαχη.Πολλοι ξεγελαστηκαν απο τη φαινομενικη ευκολια του πειραματος και το μονο που ανακαλυψαν ηταν πως το ηλεκτρολυτικο στοιχειο του παλλαδιου ηταν μια υποθεση πιο περιπλοκη απ’οτι περιμεναν

Μερος της δυσκολιας που αντιμετωπιζαν οι επιστημονες , προσπαθωντας να επαναλαβουν το πειραμα , ηταν το οτι οσα ειχαν κανει οι Πονς και Φλαϊσμαν δεν ειχαν αναλυθει σε βαθος.Υπηρχαν διαφωνιες για το ακριβες μεγεθος των ηλεκτροδιων , τις καταλληλες τιμες της πυκνοτητας για να λειτουργησουν τα στοιχεια , αν το αλας λιθιου ηταν σημαντικο ή μπορουσε να αντικατασταθει απο αλλο αλατι , αν η καθοδος ηταν “δηλητηριασμενη” και με τι , ποση ωρα θα επρεπε να διαρκεσει το πειραμα.

Τιποτα απ’αυτα δεν ηταν ξεκαθαρο.Μετα απο την αρχικη τους ανακοινωση , οι Πονς και Φλαϊσμαν κατακλυστηκαν απο παρακλησεις για περισσοτερες πληροφοριες .Μεσα σ’αυτην την εξαλλη ατμοσφαιρα που επικρατουσε στη Γιουτα , δε θελει και ρωτημα γιατι οι επιστημονες δεν μπορουσαν παντα να παρουν τις πληροφοριες που ηθελαν.

Καποιοι κατηγορησαν τους Πονς και Φλαϊσμαν για σκοπιμη μυστικοτητα , προκειμενου να διασφαλισουν τα δικαιωματα της πατεντας τους ή (οταν αργοτερα πολλοι απογοητευθηκαν)να κρυψουν την ανικανοτητα τους .Εν πασει περιπτωσει , με δεδομενη την εμπορικη σπουδαιοτητα της ανακαλυψης , η διασφαλιση των δικαιωματων δεν ειναι καθολου μικρη υποθεση και , αλλωστε , ειναι κατι συνηθισμενο στους τομεις της βιοτεχνολογιας .Στην αρχη επισης οι Πονς και Φλαϊσμαν ηταν μαλλον διστακτικοι , εξαιτιας των δικων τους ανασφαλειων και φοβων για τους κινδυνους του πειραματος .Ανησυχουσαν ακομα για τη δημιουργια μιας τοσο φτηνης πηγης παραγωγης τριτιου , απο τη στιγμη που το τριτιο ειναι ενα απο τα πιο σημαντικα στοιχεια της υδρογονικης βομβας.

Οι αδιορατες λεπτομερειες των πειραματων εξαπλωνονταν γρηγορα , μεσω ενος ανεπισημου δικτυου ηλεκτρονικου ταχυδρομειου και τηλεφωνικων συνδιαλεξεων.Το ηλεκτρονικο ταχυδρομειο βοηθησε οντως σημαντικα σε αυτη τη διαμαχη , οδηγωντας την κοινη γνωμη σε αμεση ομοφωνια απεναντι στην ψυχρη συντηξη , με αποτελεσμα να φτασουμε αργοτερα στη συναντηση της Βαλτιμορης.Για παραδειγμα , ο Νταγκλας Μορισον , φυσικος και μελος του Ευρωπαϊκου Οργανισμου για την Πυρηνικη Ερευνα , αρχικα υποστηρικτης της ψυχρης συντηξης , εστειλε ηλεκτρονικα μια εγκυκλιο που μαλλον διαβαστηκε ευρεως.Ο Μορισον εξεφρασε συντομα επιφυλαξεις και παρεπεμψε τους επιστημονες στην περιβοητη ομιλια του Ερβιν Λανγκμιρ με θεμα την “παθολογικη επιστημη” , οπου μια σειρα απο αμφιλεγομενα επιστημονικα φαινομενα (οπως οι ακτινες Ν και το ΕSP) απορριφθηκαν ως προϊον μαζικης παρακρουσης.Συμφωνα με τον Μορισον , η ψυχρη συντηξη ηταν η πιο προσφατη περιπτωση παθολογικης επιστημης.

Αυτό που εγινε γρηγορα ξεκαθαρο ηταν το ότι , ενώ πολλες ομαδες δεν ειδαν τιποτα , καποιες άλλες ειχαν θετικα αποτελεσματα.Το κλαασικο προβλημα της αντιγραφης , κατά τη διαρκεια μιας επιστημονικης διενεξης , ειχε βγει στην επιφανεια.Τα αρνητικα αποτελεσματα μπορουσαν να εξηγηθουν απο τους “πιστους” της ιδεας : η αιτια ηταν οι διαφορες που υπηρχαν στο αντιγραφο.Σε οσους ειχαν αποτυχει και δεν ειχαν βρει τιποτα , αυτο ηταν απλως η επιβεβαιωση οτι δεν υπηρχε κατι για να βρουν.Η εξηγηση των Πονς και Φλαϊσμαν , οπως αυτη εκφραστηκε στην καταθεση που εδωσαν στο Κονγκρεσο τον Απριλιο του 1989 , ηταν οτι δεν ειχαν εκπλαγει απο τα αρνητικα αποτελεσματα απο τη στιγμη κιολας που πολλα στοιχεια ειχαν εφοδιαστει με λαθος παραμετρους και διαστασεις.

Ενα απο τα πιο σημαντικα αντιγραφα και απο τα πρωτα που αναφερθηκαν ηταν αυτο του Ρομπερτ Χαγκινς , επιστημονα στον τομεα των πρωτων υλων στο Πανεπιστημιο του Στανφορντ.Ο Χαγκινς ειχε φτιαξει δυο στοιχεια , ενα με συνηθισμενο και ενα με βαρυ υδωρ , ανακαλυψε δε οτι μονο αυτο με το βαρυ υδωρ προκαλεσε εκλυση θερμοτητας.Αυτο εδωσε και μια απαντηση σε οσους κατηγορουσαν τους Πονς και Φλαϊσμαν για το οτι δεν καταφεραν να φτιαξουν ενα “ελεγχομενο” στοιχειο με συνηθισμενο νερο.Ο Χαγκινς βρηκε θετικα αποτελεσματα που κρατησαν για χρονια.

Ενα αλλο στοιχειο κριτικης πανω στη δουλεια των Πονς και Φλαϊσμαν ηταν οτι τα στοιχεια που χρησιμοποιηθηκαν ηταν ανοιχτα και ,ετσι , τα αερια που παραγονταν απο την ηλεκτρολυση (δευτεριο και οξυγονο) μπορουσαν να διαφυγουν στην ατμοσφαιρα.Υπηρχε ανησυχια για το αν θα επηρεαζοταν η ενεργειακη ισορροπια απο πιθανο χημικο συνδυασμο δευτεριου και οξυγονου προς σχηματισμο βαρεος υδατος και ως εκ τουτου να προστεθει θερμοτητα στο συστημα.Η ενσταση αυτη τελικα ξεπεραστηκε οταν ο Τζον Απλμπι απο το Α&Μ του Τεξας (οχι απο την ιδια ομαδα που ανακοινωσε προωρα καποια θετικα αποτελεσματα) εκανε καποια πειραματα , χρησιμοποιωντας κλειστα στοιχεια.Και παλι , ομως , εντοπιστηκαν εκλυσεις θερμοτητας.

Ενα απο τα πιο σημαντικα αρνητικα αποτελεσματα ηρθε απο ενα γκρουπ του Καλ Τεκ με επικεφαλης το χημικο Νεϊθαν Λιουις και το φυσικο Τσαρλι Μπαρνς.Η ομαδα του Καλ Τεκ ειχε δοκιμασει διαφορους συνδυασμους και δεν ειχε βρει τιποτα.Οπως αναφερθηκε ηδη , ο Λιουις κατεθεσε τα αρνητικα αυτα αποτελεσματα στη συναντηση της Βαλτιμορης με δραματικες συνεπειες , οι οποιες ειχαν και επιπλεον αντικτυπο αφου αφησε να εννοηθει οτι οι Πονς και Φλαϊσμαν ειχαν διαπραξει μια παιδαριωδη παραλειψη : ειχαν αμελησει να ανακατεψουν τον ηλεκτρολυτη , με αποτελεσμα να αναπτυχθουν καποιες θερμες κηλιδες που οδηγησαν σε πλαστες ενδειξεις για τη θερμοκρασια.

Φαινεται , παντως , οτι οι κατηγοριες του Λιουις ειχαν τοποθετηθει σε λαθος βαση.Οι Πονς και Φλαϊσμαν υποστηριζαν οτι ο ηλεκτρολυτης δεν χρειαζοταν να ανακατευτει , επειδη οι φυσαλιδες δευτεριου που παραγονταν απο την αντιδραση εκαναν αυτη τη δουλεια αρκετα καλα.Στην προσπαθεια του να καταδειξει το σφαλμα , ο Λιουις δοκιμασε να κατασκευασει ενα ακριβες αντιγραφο του στοιχειου των Πονς και Φλαϊσμαν και ,γι’αυτο το σκοπο, πηρε μια φωτογραφια του στοιχειου απο τους Los Angeles Times.Το συγκεκριμενο ,ομως ,στοιχειο ειχε χρησιμοποιηθει για διαφημιστικους λογους και ηταν πολυ μεγαλυτερων διαστασεων απο τα στοιχεια που χρησιμοποιουνταν στα πραγματικα πειραματα.Αργοτερα , οι Πονς και Φλαϊσμαν μπορεσαν με ενα απλο πειραμα –ριχνοντας λιγες σταγονες χρωματος στον ηλεκτρολυτη- να δειξουν οτι οι φυσαλιδες ενεργουσαν οντως σαν επιπροσθετος μηχανισμος.

Οπως και σε αλλες παρομοιες διενεξεις , το αποτελεσμα που ειχε θεωρηθει ως το πλεον “ατρανταχτα” αρνητικο αποδειχτηκε , στην πορεια , οτι προκαλεσε τοσες αμφιβολιες οσες και οι μετρησεις που υποτιθεται οτι κατανικουσε.Αν οι μετρησεις του Λιουις ειχαν ανιχνευτει λεπτομερειακα και σε βαθος , οπως εγινε για τους Πονς και Φλαϊσμαν , ισως να μην εδειχναν τοσο αναγκαιες και επιβαλλομενες .Με την ατμοσφαιρα ομως που υπηρχε στη συναντηση της Βαλτιμορης , οπου οι φυσικοι ζητουσαν το κεφαλι των δυο χημικων και μια σειρα απο αρνητικα στοιχεια εκαναν την εμφανιση τους , ο Λιουις ειχε τη δυνατοτητα να δωσει το τελειωτικο χτυπημα.

Το κλασικο προβλημα της αντιγραφης ηρθε στην επιφανεια μαζι με μια αλλη σειρα απο αρνητικα ευρηματα , που αυτη τη φορα αναφερθηκαν απο τον Χαργουελ.Λογω της επικοινωνιας του Φλαϊσμαν με τον Χαργουελ , ο Ντεϊβιντ Γουιλιαμς , πρωην φοιτητης του Φλαϊσμαν , αρχισε τα πειραματα του ΠΡΙΝ την ανακοινωση του Μαρτιου.Τα αποτελεσματα ανοιξαν το δρομο σε ολα οσα εξολοθρευσαν την ψυχρη συντηξη στη Βρετανια.Για αλλη μια φορα , τα πειραματα εκ πρωτης οψεως εδειχναν εντυπωσιακα με εναν αριθμο στοιχειων να ελεγχονται για εκλυση θερμοτητας και νετρονιων για μεγαλο χρονικο διαστημα.

Τα αποτελεσματα , ωστοσο , δεν ειναι δεσμευτικα για τους υποστηρικτες της ψυχρης συντηξης , οπως ο Γιουτζιν Μαλοουβ , ο οποιος υποστηριξε οτι τα μισα σχεδον απο τα στοιχεια ειχαν συνδεθει με ρευμα λιγοτερο απο το επιτρεπομενο για να ενεργοποιηθουν.Επισης , υπηρξαν καποιες κριτικες στις μεθοδους του Χαργουελ σχετικα με την εκτιμηση της θερμοτητας.Παρα τις διαφορετικες ερμηνειες που δοθηκαν στο πειραμα του Χαργουελ , για πολλους επιστημονες αποτελουσε την τελευταια λεξη πανω στην ψυχρη συντηξη.

Οπως εγιναν και προσπαθειες να επαναληφθει το φαινομενο φτιαχνοντας ηλεκτρολυτικα στοιχεια , ετσι επιχειρηθηκαν και νεα πειραματα πανω στην ψυχρη συντηξη με αλλες μεθοδους.Μια τετοια αποπειρα ηταν η ψυξη και επαναθερμανση του παλλαδιου , ωστε να γινει πληρης διαποτισμος του με δευτεριο.Σ’αυτα τα πειραματα , ανιχνευτηκαν εκρηξεις νετρονιων.

Η δυσκολια που αντιμετωπισαν οι υποστηρικτες του φαινομενου , στο να γινουν δεκτα καποια θετικα αποτελεσματα , εξηγειται επαρκως απο την τυχη που ειχαν οι μετρησεις τριτιου.Πρεπει να υπενθυμισουμε οτι οι Πονς και Φλαϊσμαν ειχαν βρει και οι ιδιοι ιχνη απο τριτιο.Περισσοτερα στοιχεια προεκυψαν και απο αλλους πειραματιστες , μεταξυ των οποιων και μια ομαδα απο την Ινδια με μακρα προϊστορια στις μετρησεις τριτιου , ενα γκρουπ στο Λος Αλαμος και ενα τριτο γκρουπ στο Πανεπιστημιο Α&Μ του Τεξας.Απο τη στιγμη , παντως , που το τριτιο ειναι γνωστο συστατικο του βαρεος υδατος , υπαρχει ηδη μια ετοιμη και “λογικη” εξηγηση για ολα αυτα τα αποτελεσματα.Ειναι αποδεδειγμενα αδυνατο να πεισεις τους επικριτες πως δεν εχει γινει καμια μολυνση , απο τη στιγμη που αυτοι θα ανακαλυψουν τροπους διεισδυσης του τριτιου στο στοιχειο.

Υπηρχαν , παντως , υποψιες οτι προκειται μεχρι και για απατη.Το 1990 , ενα αρθρο στο περιοδικο Science διατυπωσε την προταση οτι η εξαπατηση ηταν ενας παραγοντας στις μετρησεις τριτιου στο Α&Μ του Τεξας.Το αδιεξοδο μεταξυ υποστηρικτων και επικριτων , ενα αδιεξοδο που γινοταν χειροτερο με τη μια πλευρα να κατηγορει την αλλη για “αντιεπιστημονικη” συμπεριφορα , ειναι τυπικη περιπτωση τετοιων επιστημονικων διενεξεων.Οι επικριτες παραθετουν την υπεροχη των αρνητικων αποτελεσματων για να αποκηρυξουν το φαινομενο , ενω τα οποια θετικα αποτελεσματα οφειλονται σε ανικανοτητα , παραισθηση ή ακομα και απατη.Οι υποστηρικτες ,απο την αλλη ,εξηγουν τα αρνητικα αποτελεσματα ως συνεπεια της αποτυχιας να αναπαραχθουν ακριβως οι ιδιες καταστασεις που οδηγησαν στα θετικα αποτελεσματα.Τα πειραματα απο μονα τους δεν δειχνουν ικανα να διευθετησουν το ζητημα.

ΨΥΧΡΗ ΣΥΝΤΗΞΗ: ΕΙΝΑΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΑΔΥΝΑΤΗ;

Η πολλη συζητηση εγινε ξεκινωντας απο την αποψη οτι η ψυχρη συντηξη ειναι αδυνατη σε θεωρητικο επιπεδο.Παρ’οτι οι Πονς και Φλαϊσμαν , οπως και ο Ταντμπεργκ πριν απ’αυτους , ηλπιζαν οτι οι υψηλες πιεσεις στο εσωτερικο του παλλαδιου θα βοηθουσαν να συμβει η συντηξη του δευτεριου , αυτη η αποψη δυσκολα μπορουσε να σταθει θεωρητικα.

Μια απο τις αντιδρασεις των πυρηνικων φυσικων απεναντι στις αιτιασεις για τη ψυχρη συντηξη ηταν η λεπτομερης επανεξεταση ολων των θεωρητικων δυνατοτητων.Ο θεωρητικος του Καλ Τεκ , Στιβ Κουνιν , αφιερωσε αρκετο χρονο και κοπο σε αυτο το προβλημα.Ο Κουνιν , ξανακανοντας τους υπολογισμους , ανακαλυψε σφαλματα που ειχαν αυξησει το ποσοστο της συντηξης δευτεριου με δευτεριο απειρες φορες σε σχεση με τις προηγουμενες μετρησεις.Παρ’ολα αυτα , ο κυριος σκοπος της εργασιας του ηταν να δειξει πως ηταν εξαιρετικα απιθανο η συντηξη του δευτεριου στο παλλαδιο να οδηγησει σε εκλυση θερμοτητας .Ο Κουνιν κατεδειξε οτι η αυξανομενη πιεση στο εσωτερικο του παλλαδιου δεν ηταν αρκετη απο μονη της να προκαλεσει συντηξη .Πραγματι, σε ενα πλεγμα παλλαδιου, ο πυρηνας του δευτεριου βρισκοταν πολυ μακρυτερα απο οτι στο συνηθισμενο βαρυ υδωρ.Οι υπολογισμοι του για το ενδεχομενο να συμβει συντηξη δευτεριου-δευτεριου εδειξαν οτι αυτη η πιθανοτητα ηταν εξαιρετικα μικρη. Για να δειξει τη διαφορα, ο Κουνιν το περιεγραψε ως εξης: “ Μια μαζα απο ψυχρο δευτεριο στο μεγεθος του Ηλιου θα μπορουσε να υποστει μια συντηξη το χρονο”.

Ετσι λοιπον ο Κουνιν, αναφεροντας ολες τις θεωρητικες πιθανοτητες στη συναντηση των Αμερικανων φυσικων το Μαϊο , εκανε ολες τις θεωρητικες δικαιολογιες να μοιαζουν παραλογες.Οπως αλλωστε ειπε και σε ενα δημοσιογραφο των New York Times : “Ειναι καλα να λεμε θεωριες για το πως θα μπορουσε να συμβει η ψυχρη συντηξη σε μια καθοδο παλλαδιου…Θα μπορουσαμε επισης να πουμε πως θα συμπεριφερονταν τα γουρουνια αν ειχαν φτερα.Τα γουρουνια, ομως, δεν εχουν φτερα!”

Μεσα σε αυτο το πλαισιο, οπου τα πειραματικα στοιχεια εξαφανιζονταν ταχιστα, ηταν λιγο περιεργο που οι περισσοτεροι φυσικοι ακολουθησαν το δρομο της συνεσης .Δεν υπαρχει αμφιβολια,παντως, οτι ο Κουνιν αντιπροσωπευει τη μεση συνηθισμενη αποψη.Αν και ειναι κλασσικο σε καθε επιστημονικη διενεξη,οπου το πειραμα μοιαζει να πηγαινει κοντρα στην επικρατουσα θεωρια , υπαρχουν περισσοτερα που πρεπει να ειπωθουν.Στην πραγματικοτητα, μεσω του θεματος της ψυχρης συντηξης, διατυπωθηκε μια σειρα προτασεων για το πως θα μπορουσε να συμβει συντηξη στον απαραιτητο βαθμο και ,επιπλεον ,πως θα γινοταν χωρις να υπαρχει παραγωγη νετρονιων .Οι πιο σοβαρες προτασεις ηρθαν απο τους φυσικους Τζουλιαν Σβινγκερ(βραβευμενο με Νομπελ) και Πιτερ Χαγκελσταϊν(βοηθησε στην ανακαλυψη του λειζερ των ακτινων Χ).Η ιδεα ηταν να σκεφτουν τροπους ,ωστε μια αραιη συντηξη-χωρις καθολου νετρονια-να αποτελεσει την πηγηεκλυσηςθερμοτητας, με ενεργεια να μεταφερεται στο πλεγμα του παλλαδιου.Ο Χαγκελσταϊν, αντιγραφοντας καποιες ιδεες απο τη φυσικη των λειζερ ,προτεινε επισης τη “συντηξη σε συνοχη”,οπου μια αλυσιδα απο αντιδρασεις συντηξης συμβαινουν η μια μετα την αλλη(κατι σαν “ντομινο”).

Με τα πειραματικα αποτελεσματα να προκαλουν υποψιες , οι περισσοτεροι θεωρητικοι δεν βρισκουν ιδιαιτερο λογο να ασχοληθουν με τετοιες περιεργες ιδεες .Καποιος θυμηθηκε την υποθεση των ηλιακων νετρονιων, οπου αναπτυχθηκαν αρκετες θεωριες για να εξηγησουν τη διαφορα αναμεσα στην ισχυουσα θεωρια και στα πειραματικα αποτελεσματα.Τελικα, καμια απο τις εναλλακτικες θεωριες δε γνωρισε ευρεια αποδοχη.Φαινεται αλλωστε απιθανο να μπορεσει να ξεπεραστει η επικρατουσα θεωρια , ειδικα οταν τα πειραματικα αποτελεσματα εχουν πολυ μικρη αξιοπιστια.Δεν υπαρχει αμφιβολια οτι ο ιδιος ο Χαγκελσταϊν παιρνει στα σοβαρα ολες αυτες τις εναλλακτικες θεωριες-ασχοληθηκε μαλιστα και με τις πατεντες για συσκευες που βασιζονταν στις θεωριες αυτες.το ρισκο που αναλαμβανουν οσοι ασχολουνται με τετοιες θεωριες περα απο το απλο ερωτημα “τι γινεται αν …;” (και ειδικα οταν τις αντιμετωπιζουν σοβαρα και οχι σαν απλες φημες), φαινεται ξεκαθαρα στην περιπτωση του Χαγκελσταϊν: υπηρχαν εντονες φημες οτι η θεση του στο ΜΙΤ κινδυνευε οταν αρχισε να ασχολειται με τη θεωρια της ψυχρης συντηξης.

ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ

Η μαχη μεταξυ υποστηρικτων και επικριτων σε καθε επιστημονικη διαμαχη ειναι παντα μια μαχη αξιοπιστιας. Οταν οι επιστημονες κανουν καποιους ισχυρισμους που θεωρητικα μοιαζουν “απιστευτοι”, οπως στην υποθεση της ψυχρης συντηξης, αντιμετωπιζουν μια σκληρη δοκιμασια.Το προβλημα που επρεπε να ξεπερασουν οι Πονς και Φλαϊσμαν ηταν οτι θεωρουνταν αξιοπιστοι σαν ηλεκτροχημικοι, αλλα οχι σαν πυρηνικοι φυσικοι.Και στη συγκεκριμενη περιπτωση, ο κυριος αντικτυπος της δουλειας τους θα ηταν στην πυρηνικη φυσικη.

Οποιος ισχυριζοταν οτι παρατηρησε συντηξη (και ειδικα αν το εβγαζε με απρεπη τροπο προς τα εξω) ηταν σιγουρο πως θα …παταγε τον καλο πυρηνικων επιστημονων και ειδικων περι τη συντηξη πυ ειχαν ασχοληθει νωριτερα με το θεμα.Ηδη, ειχαν επενδυθει στα προγραμματα θερμης συντηξης πολλα χρηματα, γνωσεις και εξοπλισμος και θα ηταν αφελης η σκεψη οτι αυτο δεν επηρεασε την αντιματωπιση που ειχαν οι Πονς και Φλαϊσμαν.

Βεβαια , δεν μπορει να πει κανεις οτι οι φυσικοι που ασχολουνταν με τη συντηξη απερειψαν τους ισχυρισμους αυτους αβιαστα και χωρις καθολου σκεψη (αν και μερικοι αυτο εκαναν) ή οτι ηθελαν να διαφυλαξουν τις επενδυσεις δισεκατομμυριων δολλαριων (αν και, με το Υπουργειο Ενεργειας να απειλει να τις μεταφερει απο τη θερμη στη ψυχρη συντηξη, τα συμφεροντα τους απειλουνταν) ή οτι υπηρχε θεμα τυφλης προκαταληψης των φυσικων απεναντι στους χημικους (αν και αρκετοι σκεφτηκαν ετσι).Απλως, οι επιστημονες δεν μπορουσαν να αναμετρηθουν με ενα τοσο καθιερωμενο επιστημονικα τιμ χωρις να αμφισβητησουν την αξιοπιστια του.Οπως ισως θα αναμενοταν, η προκληση απεναντι στους Πονς και Φλαϊσμαν ηταν εντονοτερη στο πεδιο γνωσεων που οι φυσικοι ενιωθαν πιο ανετα, στον τομεα δηλαδη των μετρησεων νετρονιων.

ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ

Για πολλους φυσικους , οι μετρησεις νετρονιων ηταν αυτες που εδωσαν τα περισσοτερα στοιχεια στο θεμα της συντηξης.Παραδοξως , αυτες οι μετρησεις αποτελεσαν τον πιο αδυναμο κρικο στην αλυσιδα της θεωριας των Πονς και Φλαϊσμαν .Οπως ειδαμε , αυτες οι μετρησεις εγιναν βιαστικα και υπο καθεστως πιεσης, ενω , ακομα χειροτερα, ουτε ο Πονς ουτε ο Φλαϊσμαν ειχαν καμια σημαντικη πειρα σε τετοιες μετρησεις .

Οι πρωτες δυσκολιες εμφανισθηκαν στο Χαργουελ , σε ενα σεμιναριο που οργανωσε ο Φλαϊσμαν λιγο μετα την ανακοινωση του Μαρτιου .Ο Φλαϊσμαν παρουσιασε τα ιχνη των νετρονιων και εδειξε ενα γραφημα του σημειου αιχμης των ακτινων Γαμα απο την ασπιδα του νερου.Για οσους φυσικους γνωριζαν τετοια φασματα αυτο το σημειο εμοιαζε να εχει λαθος ποσοτητα ενεργειας , καθως βρισκοταν στα 2.5 ΜeV, ενω η αναμενομενη “κορυφη” για ακτινες Γαμα που παραγονταν απο νετρονια δευτεριου ηατν τα 2.2 MeV .Κατι ειχε παει στραβα με τον ανιχνευτη των ακτινων Γαμα αλλα ηταν αδυνατο να το πει καποιος με σιγουρια, επειδη ο Φλαϊσμαν δεν ειχε τα δεδομενα μαζι του και δεν ειχε κανει ο ιδιος τις μετρησεις .Σε καθε περιπτωση παντως , μεχρι να εμφανισθει το γραφημα στο Journal of Electroanalytical Chemistry ,η “κορυφη” ειχε τη σωστη τιμη των 2.2 MeV .

Τωρα, αν οι δυο εκδοχες προηλθαν απο κλασσικα λαθη και αμφιβολιες σχετικα με το τι ειχε μετρηθει αυτο δεν ειναι ξεκαθαρο.Ο Φρανκ Κλοουζ , στο …δυσπιστο βιβλιο του στο θεμα της ψυχρης συντηξης ,το οποιο γνωρισε και πολλες εκδοσεις , το Too Hot To Handle , ισχυριζεται οτι το γραφημα παραποιηθηκε σκοπιμα-μια κατηγορια που υιοθετηθηκε και απο τον δημοσιογραφο Γουιλιαμ Μπροουντ σε ενα αρθρο στους New York Times ,στις 17 Μαρτιου 1991.Τετοιες κατηγοριες παντως θα επρεπε να αντιμετωπιζονται με επιφυλαξη.Πιο συγκεκριμενα , πεφτουν στην παγιδα του να πολεμησουν καθε λεπτομερεια των πειραματων που εχουν κανει οι υποστηρικτες της ιδεας , αφηνοντας ετσι τα πειραματα των επικριτων να δειχνουν ξεκαθαρα και κατηγορηματικα.Μια τετοια μονοπλευρη αντιμετωπιση , ομως , επιβεβαιωνει συνηθως μια νικη των επικριτων.

Οι μετρησεις νετρονιων υποβληθηκαν , στη συνεχεια , σε λεπτομερεστερη ερευνα.Ο Ριτσαρντ Πετρασο , του ΜΙΤ , παρατηρησε οτι το σχημα της “κορυφης” των ακτινων Γαμα φαινοταν εσφαλμενο.Η δυσκολια στο να επεξεργαστει περισσοτερο αυτην την παρατηρηση βρισκοταν στο γεγονος οτι οι Πονς και Φλαϊσμαν δεν ειχαν ασχοληθει λεπτομερειακα με ολο το φασμα των ακτινων Γαμα.Αυτο που εκαναν οι επιστημονες του ΜΙΤ ηταν να επιχειρησουν να αποκομισουν οφελος απο μια επιστημονικη ανακαλυψη πρωτου μεγεθους .Εξασφαλισαν στην κατοχη τους ενα βιντεο απο ενα δελτιο ειδησεων που εδειχνε το εσωτερικο του εργαστηριου των Πονς και Φλαϊσμαν , συμπεριλαμβανομενης και μιας εικονας του φασματος με τις ακτινες Γαμα.Ο Πετρασο συμπερανε οτι το σημειο αιχμης δεν μπορουσε να βρισκεται στα 2.2 MeV και οτι , επιπλεον , ηταν αδυνατος ο εντοπισμος ενος τετοιου σημειου με τον υπαρχοντα εξοπλισμο.Με αυτα τα δεδομενα , επισης , η κορυφη αυτη δεν θα μπορουσε να ειχε τη δυνατοτητα να συλλαμβανει νετρονια.Το συμπερασμα , στο οποιο κατεληξε η ομαδα του ΜΙΤ , ηταν πως αυτο το σημειο ηταν “πιθανον αποφασιστικης σημασιας , μα χωρις καμια σχεση αλληλεπιδρασης με τις ακτινες Γαμα”.

Οι πρωτες αναφορες για την εργασια του δοθηκαν απο τον ιδιο τον Πετρασο στη συναντηση της Βαλτιμορης με τον πιο πομπωδη τροπο.Με τη βοηθεια των αρνητικων αποτελεσματων του Καλ Τεκ , επαιξαν αποφασιστικο ρολο στη διαμορφωση του κλιματος .

Ο τελικος σχολιασμος των μετρησεων νετρονιων δημοσιευθηκε στο Nature μαζι με μια απαντηση απο τους Πονς και Φλαϊσμαν .Αν και καταλαβαν πολυ καλα την προσπαθεια του ΜΙΤ να ερμηνευσει το βιντεο σαν πηγη επιστημονικων στοιχειων (επισημαινοντας και οι δυο τους οτι αυτο που ο Πετρασο ειχε ονομασει “περιεργη κατασκευη” δεν ηταν παρα ενας ηλεκτρονικος κερσορας και αρνουμενοι οτι τι βιντεο ειχε δειξει μια αληθινη μετρηση) , οι δυο συναδελφοι απο τη Γιουτα βρισκονταν τωρα σε θεση αμυνας .Δημοσιευσαν ολοκληρο το φασμα , το οποιο δεν εδειχνε κορυφη στα 2.2 MeV , υποστηριζοντας οτι η νεα κορυφη βρισκοταν στα 2.496MeV.Αν και δεν μπορουσαν να εξηγησουν αυτο το σημειο με οσα ηξεραν απο τη διαδικασια συντηξης του δευτεριου , ισχυριστηκαν οτι προηλθε απο ραδιενεργεια απο το στοιχειο.Προχωρησαν μαλιστα σε μια δαιμονια κινηση , εκμεταλλευομενοι το ιδιο επιχειρημα του Πετρασο: ισχυριστηκαν οτι , αφου το πειραμα τους δεν ηταν ικανο να ανακαλυπτει τα σωστα σημεια , η ελλειψη κορυφης στα 2.2 MeV δεν μπορουσε να αποτελεσει στοιχειο εναντια στη συντηξη .Το ΜΙΤ απαντησε με τη σειρα του . ισχυριζομενο οτι το σημειο των 2.496 MeV βρισκοταν - στην πραγματικοτητα – στα 2.8 ΜeV.

Πολλοι επιστημονες εξελαβαν αυτο το επεισοδιο ως το κυριοτερο επιχειρημα πως το θεμα της συντηξης ειχε καταρρευσει .Υπαρχει , παντως , και μια αλλαη πιθανη ερμηνεια , οτι δηλαδη τα καλυτερα στοιχεια για την ψυχρη συντηξη προερχονταν παντα απο τις μετρησεις για την εκλυση θερμοτητας .Οσες μετρησεις ειχαν γινει μεχρι τοτε αποτελουσαν ενα γριφο, αφου πολυ λιγα νετρονια ειχαν παρατηρηθει.Στην προσπαθεια τους να τη “βγαλουν καθαρη” με τις δυσκολιες στην ερμηνεια των μετρησεων τους , οι Πονς και Φλαϊσμαν επιχειρησαν να τραβηξουν την προσοχη στο κυριο θεμα της επιχειρηματολογιας τους –τις μετρησεις για την εκλυση θερμοτητας.Πραγματι , οταν δημοσιευσαν τα πληρη αποτελεσματα τους τον Ιουλιο του 1990 , η αναφορα αφορουσε αποκλειστικα στη θερμιδομετρια – δεν αναφερονταν καθολου πυρηνικες μετρησεις.

Το προβλημα ηταν οτι οι περισσοτεροι φυσικοι ειχαν αρχικα ενθουσιαστει απο το πυρηνικο ζητημα της υποθεσης , με αποτελεσμα η αδυναμια υπαρξης στοιχειων για τα νετρονια να μετατρεψει τις μετρησεις αυτες σε ανωμαλιες χημικης προελευσης.Τα προβληματα αυτα , επιπλεον , θα μπορουσαν να οδηγησουν καλλιστα στο συμπερασμα οτι οι Πονς και Φλαϊσμαν ηταν ανικανοι πειραματιστες.Παρα το γεγονος οτι και οι δυο τους θεωρουνταν γνωστες και ειδικοι της ηλεκτροχημικης , αυτο το ειδος “ενοχης” αποζημιωνε τους επικριτες τους και βοηθουσε στο να αμφισβητηθει το πειραμα στο συνολο του.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Σε αυτην την καταγραφη , εχουμε εστιασει την προσοχη μας στα κυριοτερα σταδια της διενεξης , κυριοτερα δε στο ρολο που επαιξε η συναντηση της Βαλτιμορης , οπου η πλαστιγγα εγειρε εναντιον των Πονς και Φλαϊσμαν .Σημερα οι επιστημονες συνεχιζουν τις ερευνες πανω στο φαινομενο , καποια θετικα αποτελεσματα εχουν αναφερθει , ενω γινονται και συζητησεις με θεματα οπως “Ανωμαλα Φαινομενα στο πλεγμα παλλαδιου – δευτεριου”.Πραγματι , η “ετικετοποιηση” των φαινομενων κατ’ αυτον τον τροπο θυμιζει ενα χαρακτηριστικο γνωστο και απο αλλες διαμαχες , οπου , στην προσπαθεια που γινεται απο καποιους να γινουν δεκτα καποια πραγματα , οι υποστηρικτες μιας ιδεας προσπαθουν να μειωσουν τις οξυνσεις με τους αλλους επιστημονες . Δεν υπαρχουν πια τολμηροι ισχυρισμοι οτι το φαινομενο ειναι σιγουρα συντηξη , ενω δεν υπαρχει και η προοπτικη οτι μια νεα πηγη ενεργειας ειναι “προ των πυλων” (αν και καποιες Ιαπωνικες εταιριες συνεχιζουν να επενδυουν χρηματα).Μαλλον κατι ασυνηθιστο συμβαινει με το πλεγμα παλλαδιου – δευτεριου , αλλα αυτο το κατι δεν πρεπει να ειναι ψυχρη συντηξη.Η αποτυχια – το 1989 – να προσελκυθουν σημαντικοι χρηματοδοτικοι ποροι απο το Υπουργειο Ενεργειας σημαινει οτι , παρα τις αρχικες της υποσχεσεις , η ερευνα για την ψυχρη συντηξη γνωριζει την απορριψη .Το Εθνικο Ινστιτουτο Ψυχρης Συντηξης της Γιουτα τερματισε τελικα τη λειτουργια του τον Ιουνιο του 1991.

Στη διαμαχη για την ψυχρη συντηξη , τα στοιχηματα που παιζονταν ηταν πολυ μεγαλα και καποια τμηματα επιστημονικης ερευνας , που συνηθως εμεναν κρυφα , βγηκαν στην επιφανεια.Το θεμα της ψυχρης συντηξης αναφερεται συχνα σαν παραδειγμα οτι κατι παει στραβα στη συγχρονη επιστημη.Λεγεται οτι οι επιστημονες υποστηριξαν παρα πολλα , στηριζομενοι σε πολυ λιγα και μπροστα σε παρα πολυ κοσμο.Η κριτικη του Τυπου αντικατεστησε την κριτικη του κλαδου .Εσφαλμενες ελπιδες για μια νεα εποχη απεριοριστης ενεργειας γεννηθηκαν , μονο και μονο για να καταστραφουν στην πορεια.

Μια τετοια ερμηνεια , παντως , ειναι ατυχης.Οι Πονς και Φλαϊσμαν δεν φαινεται να εχουν την απληστια του να γυρευουν τη δημοσιοτητα περισσοτερο απο καθε συνετο επιστημονα που εχει στα χερια του μια μεγαλη ανακαλυψη μεγαλης εμπορικης επιτυχιας.Η διασφαλιση για τις πατεντες και ο ντορος που προκαλειται απο τις συνεντευξεις Τυπου ειναι αναποφευκτα τμηματα της συγχρονης επιστημης , οπου η αναγνωριση και η χρηματοδοτηση ειναι ακομα πιο σημαντικα.Ο χρονος δεν μπορει να γυρισει πισω σε καποια μυθικη Χρυση Εποχη , οπου οι επιστημονες ηταν ολοι τους αληθινοι κυριοι ( ποτε τους αλλωστε δεν υπηρξαν , οπως εχει διδαξει η ιστορια της επιστημης).Στο θεμα της ψυχρης συντηξης , η συμπεριφορα της επιστημης θεωρειται ως κανονικη .Αλλωστε , η εικονα της επιστημης ειναι αυτη που χρειαζεται αλλαγη και οχι ο τροπος που διεξαγεται.